ҚАРАҚАЛПАҚ РЕПОРТЁРЫ

«Алтын қәлем» VI Миллий сыйлығы ушын халықаралық таңлаўында 1-орын алғаным менен  қутлықлағанларға миннетдаршылық ҳәм усы мүнәсибет пенен дегенлерим

Хабарыңыз бар, «Алтын қәлем» Миллий сыйлығы ушын халықаралық таңлаўда биз интернет журналистика номинациясы бойынша 1-орынға ылайық деп табылдық. Оны тапсырыў салтанаты Ташкентте болып өтти. Шөлкемлестириўшилерге қайыл қалдым, ҳәмме нәрсе кеўилдегидей, жоқары дәрежеде уйымластырылған. Сол ушын да, оларға шын жүректен миннетдаршылық билдирмекшимен.
Өзбекстан Журналистлери дөретиўшилик аўқамы баслығы Шерзод Ғуламовқа айырықша миннетдаршылық билдиргим келип отыр. Ол салтанат өтип атырған бир пайтта, көпшилик арасынан мени излеп таўып алып, қолымды қысып: «Елимизде Президентимиз басшылығында алып барылып атырған реформаларды ҳәммеге ашық-айдын ҳәм қалыс тәризде жеткериўге үлес қосып атырғаныңыз ушын шын жүректен рахмет!» -деди ҳәм мени интернет журналистика тармағында ерискен табысларым менен қутлықлады.
Маған сыйлықты өзим ҳүрмет ететуғын, дүнья интернет журналистлери журналист сыпатында да, сиясатшы сыпатында да тән алған Өзбекстан Республикасы Олий Мажилисиниң нызамшылық ҳәм суд-ҳуқық мәселелери комитетиниң баслығы Светлана Артикова тапсырды. Бул мен ушын жүдә қуўанышлы жағдай.
…Мине оннан берли де арадан бир неше күн өтти. Қолға киргизген табысларымызды дос-яранларымыз, кеўил жақынларымыз, кәсиплеслеримиз ҳәм көп санлы тилеклес жерлеслеримиз бенен бөлисип атырмыз. Олардың шын кеўилинен шыққан қутлықлаў сөзлери бизди және де жаңа табыслар таман жетелемекте.
Соның менен бирге, интернетти тән алмайтуғын, анығырағы оның еле не екенлигинен онша хабары жоқ, базы бир «түсиниксизлер»диң сораўлары кеўлимизде өкиниш туйғыларын оятқанын да жасырғым келмей отыр. Олардың айырымларының: «…жазатуғын болсаң газетаңа жазсаң болмай ма, интернет деген не өзи?» деген сөзлерин еситип турып күлеримди де, жыларымды да билмедим. Ең өкинишлиси, олардың айырымлары өзимниң кәсиплеслерим болғанында болып отыр…
Жасыратуғыны жоқ, бүгинги күни республикамызда сөз еркинлиги мәселесинде тартыслы пикирлер көп. Әсиресе, бул мәселеде бизиң жетискенликлеримизди көре алмайтуғын, бәрҳә тырнақ астынан кир излеп, турмысымызда жүз берип атырған ҳәдийселерди бир тәреплеме сәўлелендирип киятырған ғалаба хабар қураллары менен олардың интернет тармағындағы веб-сайтларында жүдә жийе сөз етилмекте.
Олар көбирек көпшиликтиң көз алдында жүз берип атырған  ўақыя ҳәм ҳәдийселерди итибардан шетте қалдырып, оның орнына өзлери қәлеген ҳәм өзлериниң мақсетлерине туўры келетуғын «мағлыўматларды» тарқатыўды мақул көреди. Базы бир веб-сайтлар өзлериниң «буйыртпашыларының» кеўлинен шығыў ушын кишкене нәрсени бөрттирип көрсетип, оны биз таңлаған жолдың қәте екенлигине әкелип тықсырмақшы болып атырғанында аңлаў онша қыйын емес. Әлбетте, биз «ийт үреди, кәрўан көшеди» деп барлығына қолымызды бир силтеп жүре бериўимиз де мүмкин. Лекин халықта «ура берсең Қудайда өледи» деген бир гәп бар екенлигинде умытпағанымыз мақул.
Олар, мениң ойымша, жоқарыда биз сөз еткен, сол, «түсиниксизлер»диң бийтәреплиги ҳәм бийпәрўалығынан көбирек пайдаланып атырғанға уқсайды. Мениң жеке өзим бизиң республикамызда сөз еркинлиги шекленген деген гәпке исенбеймен. Буны мен интернет тармағындағы еки жыллық ҳәрекетлерим менен де, «Еркин Қарақалпақстан» газетасында жәрияланып киятырған мақалаларым менен де дәлиллеп көрсете аламан. Мениң сол мийнетлериме (интернет журналистика тармағындағы) «Алтын қәлем» Миллий сыйлығының берилиўиниң өзи де буған бир мысал бола алмайды деп ким айта алады?!..
Дурыс, бизиң кәсиплеслеримиз арасында ҳәдден тыс «мақтаў» ҳәм «мақтаныў»ды өзлерине «үрдис» етип алғанлары басым екенлигин де тән алыўымыз керек. Олар  өзлери көтерип шықпақшы болған мәселени бир тәреплеме сәўлелендирип, сол жердеги орын алып атырған машқалаларды итибардан шетте калдырмақта. Жасыратуғыны жоқ, буған олардың айырымлары «саналы», айырымлары кәсиплик шеберлигиниң төменлиги себепли жол қоймақта. Лекин, барды бардай етип көрсетип, халқымыздың қолға киргизген табысларын улығлап тарийхый ҳәм  шын мәнисиндеги көркем публицистика үлгилерин дөретип атырған кәсиплеслеримиздиң мийнетлерин ҳеш ким бийкар ете алмайды.
Жумыс бар жерде кемшилик болары анық. Бизде машқалалы мәселелер жоқ деп айтпақшы емеспен. Бар. Лекин оларға баҳа бериўде бир тәреплемеликке жол қойыўға ҳеш кимниң ҳақысы жоқ. Олардың себеп ҳәм ақыбетлерин терең үйренип шығыў зәрүр. Айтайық, қайсы бир орындағы жергиликли басшының (ҳәмелдардың) қәтесин бизиң таңлаған жолымыздың қәтелиги менен байланыстырыў сиясий мәденияттың төменлигин аңлатады.
Қайсы бир кәрханаға басшы тайынланды. Ол бурын өзин искер, шебер шөлкемлестириўши сыпатында көрсеткен қәниге еди. Бирақ арадан көп өтпей ол қәтеге жол қоя баслады дейик. Қам сүт емген бенде емес пе, ақыры? Ол мәмлекеттиң мүлкин талан-тараж етип, басқалардың мүлкине де көз тигип,  қулқынына ерк берип, нызам талапларын аяқ асты етти. Бул ушын жуўап бериўи керек пе? Керек!
Әлбетте, ўақты келгенде сол нызам талапларын бузған қаниге ҳуқық қорғаў уйымлары тәрепинен қолға алынады. Бирақ сол ҳуқық корғаў уйымлары ўәкиллериниң алып барған әмелий жумыслары жөнинде оператив тәризде мағлыўмат тарқатыўда шәлкем шалыслықлар бар екенин де тән алыўымыз керек. Буған тийкарынан базы бир кәсиплеслеримиздиң нызам талапларын жақсы билмегенлиги себепши болып атырған болса, базы бир жағдайларда айырымларымыздың кәсиплик шеберлигимиздиң төменлиги де оған жарнақ болмақта. Мәселеге «аш қарным, тыныш қулағым» тақылетте қатнас жасаўдың ақыбетинен де бундай жағдайларға жол қойылыўы мүмкинлигин итибардан шетке қашырмағанымыз абзал.
Нәтийжеде, сол биз жоқарыда сөз еткен веб-сайтлар «Өзбекстанда қама-қамалар басланды», «…журналистлер буны итибардан шетте қалдырды», «…оларға жазыўды қадаған етип қойыпты», «айырым атын айтқысы келмеген дереклерден алған мағлыўматларға қарағанда» анандай болыпты, мынандай болыпты деп дүньяға жар салыўына тийкар жаратылады.
Бизиң республикамызда нызам үстинлиги тәмийинленген. Гүмандар шахсты қамаққа алыў ушын суд тәрепинен санкция бериледи. Айыпланыўшының гүман етилген мәселеде айыплы, айыпсызлығына суд баҳа береди. Мениң ойымша, ҳуқық қорғаў уйымларының алып барған әмелий жумыслары жөнинде хабар тарқатыў ҳеш қандай нызамға қайшы келмейди. Тек оған нызам талапларын сақлаған ҳалда қатнас жасаў ғана талап етиледи…
Көрип отырғаныңыздай, биз алдағы ўақытлары усы принциплерден келип шығып ҳәрекет етпекшимиз. Исленетуғын жумыслар көп. Әсиресе, Өзбекстан Республикасы Президентиниң 2010 жылдың 12-ноябри күни болып өткен Олий мажилис Нызамшылық палатасы ҳәм Сенатының қоспа мәжилисинде жасаған баянатында алдымызға қойылған ўазыйпалардан келип шығып ҳәрекет етиў ушын және де иске жуўапкершилик пенен қатнас жасаўымызға туўра келеди.
Бир гәп пенен айтқанда, мен өзим таңлаған жолдан барып, елимизде алып барылып атырған реформалардың ашық-айдынлығын сәўлелендириўге үлес қосыў арқалы Ўатаныма хызмет етемен.

Биргеликте және бир жылды арқада қалдырдық. Бул күнлерге жеткенлер де бар, жетпегенлер де бар…

Жазыў столыма отырар екенмен өз-өзиме «өткен жылы нелер исленди, алдыннан жобаластырылған қандай жумысларды ислеўге үлгермедим?» деген сораўлар қоя басладым. Егер ашығын айтатуғын болсам, ҳеш нәрсеге үлгермеген екенмен. Гәптиң анығы, жобаластырылған жумыслар көп еди. Әсиресе, журналист сыпатында бираз нәрселерди ислеўди нийетлеп жүрген едим. Әттең, ҳәммесине үлгермедим.

Ўақыт бир жерде турмайды. Ол айлана береди, айлана береди. Кимдур оннан дурыс пайдалана биледи, кимлердур улыўма оның қәдирине жетпейди. Кимлердур оннан бир нәрсе алып қала алады, кимлердур оның парқына да бармай өтип кетеди. Бул жағдай кимдидур тәшўишлендирсе, және биреў ўақытының өтип кеткенине мәс…

Ең баслы жетискенликлеримниң бири усы — персонал сайтымды жаратыўым болды. Ол арқалы сизлер менен досластым. Өзлериңиздей әжайып инсанлар менен ( мейли, вертуал дүньяда болсада) дийдарластырып, кеўил жақын еткени ушын да өтип баратырған жылдан миннетдарман. Ҳәр қашан клавиатуралардағы ҳәриплерди тере баслағанымда көз алдымда сизлер турасыз. Жасырмай ашық айта аламан, сизлер мен ушын әлле қашан ең қәдирдан адамларға айланып үлгердиңиз. Сизлер мени дурыс түсинесиз деп үмит етип қаламан.

Бурынларыда тәкирар-тәкирар айтқанымдай бул мениң — персонал веб-сайтым. Мен бул жерде өзимниң кеўил кеширмелеримди, пикирлерим менен өзим дөреткен ҳәр қыйлы шығармалардың проектлерин жазып қояман. Оны тек өзим ашып оқыйтуғын архив сыпатында да пайдаланыўым мүмкин. Сондай-ақ, оны басқалардың оқып барыўы ушын рухсат етип қойыўымада болады. Мен екинши вариантты таңладым. Алжаспаған екенмен. Жоқарыда айтқанымдай, вертуал дүнья маған өзлериңиздей әжайып досларды берди.

Қуда қәлесе, мениң ойымша, көп өтпей интернетте сизлердиң көпшилигиңиздиң персонал сайтларыңыз, блогларыңыз пайда бола баслайды. Буған мен өзиме исенгендей исенемен. Себеби биз еркин жәмийетте жасап атырмыз. Басқа ойларды бастан шығарып таслаң. Өз үстиңде ислеў, излениў керек. Көбирек оқыў ҳәм оқығанларыңа дурыс баҳа бере билиў оннан да зәрүр. Оқыған нәрсеңниң бәрин ҳақыйқат, я болмаса оны орынлы пикир деп қабыл ете бериўге болмайды. Болмаса гәп «алпысқа шыққан мен билемен бе, аўызынан сарысы кетпеген сен билесең бе»ге барып тақалары анық.

Кейинги жыллары ҳәр қыйлы отырыспалардан қашып, көбирек ўақтымды компьютерим алдында өткергенимди жасырмайман. Буның себебин түсиндирип бериўим аңсат емес. Ол ушын гәпти узақтан баслаўыма туўра келеди.

… Бала гезлеримде аўылдың ғаррыларына көп мәрте отжаққышлық еткенмен. Олардың жүдә бир бийҳазар, мазмунлы дегишпелеринен кейинги әнгимелерин елеге шекем ядымнан шығарғаным жоқ. Әпиўайы аўыл ғаррыларының қаты қулақлығы, өзлерин услап тутыў мәденияты, мәнили ҳәм мазмунлы пикирлеўлери мени елеге шекем таң қалдырып киятыр. Сол отырыспаларда оғада көп аңыз әңгимелер, ушырма гәплер еситер едик. Кәраматлы китаплардағы үгит-нәсиятлардан тартып, шешенлердиң айтысларына шекем сөз болатуғын еди…

Бүгинги базы бир яшуллысымақлардан үйренгеннен көре жийренген абзалырақтай. Олардың арамызда жаслар отыр-аў, ҳаял-қызлар отыр-аў деместен айтқан анекдотларын еситип уялып кетесең. Сөзге шешенликти анекдот айтыў, адамларды аўзына қаратыў, күлдириў (көбирек бул масқарапазлыққа уқсайды) деп қабыл еткен базы бир жасы үлкенлеримиз, айырым ўақытлары өзлериниң қай жерде отырғанын да умытып кетеберетуғындай туйылады маған.

«Ағаш питкен сайын төменшик» дейди бизиң дана халқымыз. Адамның ақыл тоқтатып, билим шеңбериниң кеңейип баратырғанын оның өзин услап тутыўынан да, әтирапындағыларға мәдениятлы қарым-қатнасынан да аңғарыў мүмкин. Солай екен, не ушын биз желдей ушып баратырған мынаў қысқа өмиримиз даўамында усы ҳақыйқатты естен шығарып қойып атырмыз?!

Жақында хызмет сапары менен алыс аўыллардың биринде болғанымда бир жас қаниге мениң жақын бир достымды таныйтуғынлығын айтып қалды. «Жүдә бир қыямет жигит екен, қудасының үйинде отырысып қалдық…» деди ол йошып.

-Әсиресе анекдотты қатырады екен. Соннан есимде қалғанынан бир екеўин айтып берейин… Тақыятас қаласында болған ўақыя қусайды, бир жигит бир ханалы үйде турады екен. Балалары ержеткен. Бир күни түнде…

Дәслеп достым жөнинде жыллы гәплер айтып мақтаған, кейин оны қудасының үйинде сондай анекдотлар айтатуғын пәмсиз етип көрсеткен жигитке недеримди де билмей қалдым. Көпшилик жыйналған жерде өзин услап тутыўды билмеген достымды айыплайын ба, я болмаса сол «достымдай» адамлар менен табақлас болып, оннан үйренген «пәмсизлигин» тәкирарлаўға мүмкиншилик беретуғын орталыққа кирип қалған өзимди айыплайын ба?!

Және бир отырыспада бир жасы уллы мазалы гәп берип отырды. «Бир аўылдың тусынан данышпан өтип баратырса лазым болып атырған екен. Ол жәрдемшилеринен өли өликпекен, тири өликпекен деп сорапты…»

Жасы үлкенди уйып тыңлап отырмыз. Бир ўақытлары, күтилмегенде, жасы биразға барған жигит ағасы гәпке қосылып кетти. «Бир ғаррының қулағы еситпейди екен. Бирақ жүдә тәндәр болса керек, кемпири көтерип қоя берипти. Ғарры врачқа жолығып, рецепт жаздырып алып, аптекке келсе адам көп екен. Ол қарағым … деп бақырыпты…»

Жасы уллы ҳеш нәрсе демеди, бирақ тамағын бир қырып жөткиринип қойды да: «Қай жерде ислейсең, бала?» деп сорады.

-Ҳәкимиятта,-деди ол мардыйып…

«Түйени самал ушырса, ешкини аспанда көр» дегенлери усы шығар-дә.

…Ўақтыңызды алып атырғаным ушын кеширим сорайман. Бул гәплерди сизлердиң араңызда бундай келте ойлайтуғынлар жоқ болғаны ушын да жазып отырман. Ондайлар бул жазылғанларды шыдамы жетип ақырына шекем оқып та отырмайды. Неге дегенде, олардың көпшилиги «мен билемен» деген «кеселге» шатылған. Олар ушын басқаларды оқыў, басқалардан үйрениў шәрт емес. Сол ушын Сизге шын жүректен миннетдаршылық билдиремен. Компьютер алдында бираздан берли жалғыз отырып, мениң әҳмийетли болмаған усы бир кеўил кеширмелеримди оқып отырсыз. Өзиңиздиңде кеўлиңизде айтажақ пикирлериңиз бар екени көринип-ақ тур. Оны жақсы сезип отырман. «Дурыс», дедиңиз бе? Айттым ғой, мен сизди жақсы билемен деп. Сиз тийкарынан әжайып инсансыз. Жаңа жылда да сондай болып қалың. Сизге әўмет яр болсын. Бахыт, дәўлет ҳеш қашан Сизди тәрк етпесин.

Ассалаўма әлейкум!

Бизиң блогимизге хош келипсиз! Интернет берген мүмикиншиликлерден кеңнен ҳәм өнимли пайдаланыў ушын ҳәр қашан излениўде болыўымызға туўра келеди. Мине биз өзимиздиң және бир блогимизди ашып отырмыз. Бул жерге тез-тез кирип турсаңыз бизиң күнделигимиз бенен танысып барасыз.
Сондай-ақ бизиң интернеттеги http://www.kkreporter.uz деп аталатуғын персонал веб-сайтымызға кирип, бизиң мийнетлеримиз бенен танысыўыңызға болады. Болмаса http://kkreporter.livejournal.com деп аталатуғын Живай журналдағы ( ЖЖ) блогимизге кирип көриң. Егер биз бенен буннан да жақынрақ танысқыңыз келсе http://btleumuratov.blogspot.com ссылкасына (силтемесине) басып, blogspodcom дағы жумысларымызды гүзетиң, баҳа бериң, өзлериңизде сондай блоглер ашың. Аңсат ҳәм қолайлы. Ал http://kkblogger.ucoz.org ссылкасындағы (силтеме) блог жүдә бир әпиўайы. Ондай етип блог ашыў ким болса соның қолынан келеди.
Wordpresscom нан ашқан блогларымыз сәл қыйынрақ болғаны менен http://kkreporter.wordpress.com оныда тез өзлестириў мүмкин. Ең аңсат ҳәм қолайлысы бул блог.ру дан күнделик ашыў. Қараң http://kkreporter.blog.ru усы жерге кирип сизлерде күнделик жаза баслаўыңыз мүмкин. Егер оғанда қанаатланбасаңыз оннанда арыға кирип көриң. Мысал ушын: http://inf.by/kkreporter ссылкасына бассаңыз және бир мүмкиншиликке ийе боласыз. http://kknews.blog.ru блог. ру дағы және бир күнделик-сәўбетханамызды тамашалаң. http://kkreporter.blogspot.com қа кириң, хат жазың, үйрениң, излениң…

Интернет тармағына араласқанлы берли изленисте болып киятырман. Түрли сайтлар менен компаниялардың усыныс еткен мүмкиншиликлеринен пайдаланып блоглер аштым. Ондағы тийкарғы мақсет интернетте қарақалпақ тилиндеги мағлыўматларды көбейтиў. Өз ана тилимизди Интернет тармағында да раўажландырыў.

Бизиң республикамызда бул тармаққа үлкен әҳмийет қаратылмақта. Мәмлекетлик программалар ислеп шығылған. Мектеплер, колледжлер ҳәм жоқары оқыў орынлары бүгинги күнге келип толық компьютерлестирилип болды. Олардың көпшилиги интернет тармағына жалғанған. Бизиң республикамызда, рәсмий мағлыўматлар бойынша айтатуғын болсақ, ҳәзирдиң өзинде 2,5 миллионнан аслам интернет тармағынан пайдаланыўшылар бар.

Бирақ ҳәзирше жасларымыз блоглар ашыўға онша қызықпай атыр. Дурыс, олардың айырымлары қай жердендур есаптан өтип өзиниң жеке мағлыўматларын қалдырып атыр. Лекин күнделик жазыў, анаў яки мынаў мәселеде мүнәсибет билдириў дәрежесине жетисе қойған жоқ. Айырым, өзлериниң веб-блоглерине ийе жасларды бармақ пенен санап шығыўға болады. Мен оларды шын жүректен қутлықлайман ҳәм өзимниң оларды толық қоллап қуўатлайтуғынымды айтпақшыман.

Соңғы ўакытлары айырым жергиликли баспасөзлерде компьютер ҳәм интернеттиң зыяны, олардың жаслардың санасына тәсири туўралы ҳәр қыйлы мағлыўматлар тарқатылмақта. Бундай былшылды гәплерге онша қулақ аса бермеў керек. Егер, ырасын айтатуғын болсақ, сол мақалаларды жазып отырғанлардың өзлери интернетке бир мәртебе де кирип көрмегенин билемен. Олардың қулағына қайсы бир узақты көре алмайтуғын ҳәмелдар бир нәрсе деп сыбырласа болғаны… маған тап усылай деди-аў, деп исти қайыллатады. Бул, бүгинги, бизде енди ғана аяққа турып киятырған интернет тармағын ақсатады ҳәм оның раўажланыўын кешиктиреди. Бир гәп пенен айтқанда, бул енди туўылған баланы жөргегинде қылқындырғандай бир гәп. Оны өлтириў қыйын, әлбетте. Олар бул мақсетине ҳеш қашан ерисе алмайды. Оның үстине бизде бул тармақты раўажландырыў бойынша Президентимиздиң Пәрман ҳәм қарарлары бар. Демек оны саррас турмысқа енгизиўимиз керек.

Келиң, бирге ислесейик. Интернет тармағында қарақалпақ тилиндеги блоглерди көбейтейик. Олар бир күн келип ҳақыйқый ғалаба хабар қуралларына айланады. Бизде ол ушын барлық ҳуқықый тийкарлар дүзилген.

Бизге бүгинги күни блоглер не ушын керек? Биз, биринши гезекте, демократияны үйрениўимиз тийис. Ол ушын ҳәр бир инсан өз ҳуқықларын жақсы билмеги дәркар. Бизге Конститутция қәлеген мағлыўматты топлаў ҳәм тарқатыў ҳуқықын береди. (Әлбетте, мәмлекетлик сыр ҳәм нызамда белгилеп қойылғанларынан басқасы). Демек, не ушын биз өзимиздиң әтрапымызда жүз берип атырған күнделикли ўақыялар туўралы күнделиклеримизде жазбаўымыз керек екен? Қашанға шекем кеўил кеширмелеримизди жүрегимизде сыр сақлаймыз? Бизиң бастан кеширгенлеримиз, көрген билгенимиз, жиберген қәте-кемшиликлеримиз кимгедур сабақ болыўы мүмкин. Және биреўлер оны оқып өзин қызықтырған сораўларға жуўап табар, бәлким…

Қулласы, әне усындай гәплер. Усы күнге шекем мен өзимниң жазғанларымды анаў яки мынаў тармақтағы блоглеримде жәриялап келдим. Бирақ еле олардың айырымларынан басқасын ҳеш кимге билдиргеним жоқ. Олар бар жоғы жеке қызығыўшылықтың жемиси болғаннан кейин оған зәрүрликте болмады. Лекин, ойлап көрсем мен жасларымызға блоглер ашың деп усыныс етип болып, оларға қандай орынларда (сайтларда) усындай мүмкиншиликлер бар екенин айтпасам қалай болғаны деген шешимге келдим.

Күнделик жазыў ушын ЖЖ деп аталыўшы-Живой журнал қолайлы. Онда бизиң http://kkreporter.livejournal.com деп аталыўшы бир блогимиз бар. Кирип көриң. Сизлерде сол жерде өзлериңизге блог ашыўыңыз мүмкин.

Ал, Блог.ру ға кирсеңиз жүдә әпиўайы система. Онда бизиң http://kkreporter.blog.ru деген адресте және бир блогимиз бар. Сонда-ақ WordPress.com ның хызметинен пайдалансаңызда болады. Ол жердеги жағдайлар менен танысыў ушын мына ссылкаға бассаңыз http://kkreporter.wordpress.com ҳәмме нәрсе өз өзинен түсиникли болады. Ең әпиўаысы Blogspotcom берип атырған мүмкиншиликлер. Ол жерде бизиң http://kkreporter.blogspot.com ҳәм http://btileumuratov.blogspot.com деген ссылкаларда (силтемелерде) блогларымыз бар. Кирип көриң, үйрениң ҳәм блоглер жаратып, күнделиклер жазың. Кимде ким түсинбесе, жәрдем керек болса бизиң kkreporter@mail.ru деп аталыўшы электрон почтамызға хат жазыўына болады. Қолдан келгенинше жәрдем бериўге ҳәрекет етемиз. Қудайға шүкир, мениң жәрдемшилерим де көбейип атыр. Керек болса олар менен де байланыстыраман.